Khám phá di chi khảo cổ Lycia, nơi bảo tồn di tích tốt nhất Địa Trung Hải
Nhiều đất nước ở phương Tây nổi tiếng với việc bảo tồn gần như toàn vẹn nhiều di tích cổ xưa hàng ngàn, hàng trăm năm qua và một trong những nơi bảo tồn di tích tốt bậc nhất Địa Trung Hải, Thổ Nhĩ Kỳ – di chi khảo cổ Lycia là một nơi như thế.
1. Có một Lycia đầy bí ẩn đã tồn tại cả hàng ngàn năm qua tại Thổ Nhĩ Kỳ
Ở khu vực Địa Trung Hải, nhắc đến các di chỉ, tàn tích của các tháp cổ, thành cổ người ta thường nghĩ ngay đến Hy Lạp nhưng ở Thổ Nhĩ Kỳ cũng có một chuỗi di tích tuyệt đẹp, bí ẩn đang chờ du khách chiêm ngưỡng, khám phá là di chi khảo cổ Lycia.
Bán đảo Lycia trải dài theo hình bán nguyệt, với nhiều nét hoang sơ đẹp lạ
Bán đảo Lycia cũng là nơi tọa lạc của các di tích trải rộng theo hình bán nguyệt, ở phía nam bán đảo kéo dài từ bờ biển Châu Á, cách bán đảo không xa là các thành phố nổi tiếng như Fethiye tức Telmessos đã từng thuộc biên giới của vùng Caria cổ, thành phố Antalya tức Attaleia cổ, thành phố giáp phía đông Lycia.
Từ xa, du khách có thể nhìn thấy cảnh quan Lycia hướng ra bờ biển trông gồ ghề, trắc trở với các dãy núi cao ngoạn mục, xen kẽ đâu đó là các vùng thung lũng, dòng sông xinh đẹp.
Lycia theo các nhà sử học nghiên cứu, thuật ngữ này dường như là 1 tên gọi tắt, có nghĩa đây chỉ là 1 cái tên không được cư dân cổ đại thường sử dụng, thường là tên gọi mà các cư dân ở nơi khác gọi họ, chứ không phải người bản địa gọi, có thể là người Hy Lạp hoặc người La Mã.
Vào khoảng thiên niên kỷ thứ II trước công nguyên, cái tên Lycia được đế chế Hittite thường dùng để gọi tên 1 nhóm người Lukka. Bản thân người Lycia thì tự gọi họ là Termyloi hoặc Trmmis, họ có ngôn ngữ riêng của mình và trong vài thế kỷ, họ thậm chí còn có bảng chữ cái riêng, bảng chữ này theo nghiên cứu nó bắt nguồn từ chữ của Hy Lạp.
Di tích khảo cổ cực nhiều tại đây
Các địa điểm khảo cổ ở Lycia cực nhiều, tuy vậy phần lớn lịch sử của khu vực này vẫn còn nhiều điều bí ẩn, các nhà khảo cổ vẫn chưa có nhiều thông tin về lịch sử nơi đây rõ ràng.
Nguyên nhân lớn nhất dẫn tới sự thiếu hụt những nguồn tư liệu cụ thể, chính xác về di chi khảo cổ Lycia là do các giai đoạn đầu của lịch sử Lycia không phải là 1 thực thể xác định. Bên cạnh đó, 1 giả thuyết khác còn cho rằng Lycia ít được xem là trung tâm của quá trình phát triển lịch sử cổ đại nên nguồn tư liệu về nó không nhiều.
Có thể nói dù Homer đã nhắc đến cái tênLycia rất nhiều lần nhưng nó cũng chỉ có các thông tin rõ ràng vào tầm thế kỷ VII và VI trước công nguyên, thời kỳ người Hy Lạp đang mở rộng lãnh thổ về phía Đông, dẫn tới sự giao thoa giữa khu vực Lycia và các khu vực khác của Hy Lạp, nhất là Rhodes.
Thêm nữa, là vào giữa thế kỷ thứ VI trước công nguyên, Lycia và phần còn lại của Tiểu Á bị người Ba Tư xâm chiếm, vào khoảng giữa thế kỷ thứ V, Athens đã đạt được đến đỉnh cao quyền lực, đẩy mạnh quân đội chống lại người Ba Tư ở Anatolia. Khi đó, Lycia nhanh chóng gia nhập vào Liên minh Delian (hay còn gọi là đế chế Athenian) thì lịch sử, thông tin về Lycia mới xuất hiện cụ thể trong các văn bản, di tích lịch sử.
2. Di chỉ khảo cổ Lycia ghi dấu lịch sự với hàng ngàn di tích cổ xưa
Các công trình nhuốm màu thời gian
Theo một ít thông tin các nhà nghiên cứu thu được thì sau sự sụp đổ của Đế quốc Byzantine vào khoảng thế kỷ 15, Lycia đã thuộc Thổ Nhĩ Kỳ, thành cổ đã bị bỏ hoang từ rất lâu và nay đã trở thành di chỉ khảo cổ thu hút cực lớn du khách đến tham qua hàng năm.
Khám phá di tích Lycia là một trong những hành trình tuyệt vời của bạn khi đến Thổ Nhĩ Kỳ đấy, còn gì thú vị hơn khi khám phá một vùng đất mà đến các nhà khảo cổ, sử học còn chưa nắm được nhiều thông tin về nó nữa chứ.
Cuộc đi chơi sẽ vô cùng hấp dẫn, sẽ cho bạn những trải nghiệm thú vị, khác biệt hoàn toàn so với khi đi du ngoạn ở các địa điểm khảo cổ nổi tiếng Hy Lạp, Ý nhé.
Khu vực bảo tồn các di tích của Lycia ấn tượng với khung cảnh hùng vĩ, hoang sơ, những nét đẹp đượm màu thời gian.
Bắt đầu chuyến du ngoạn, điểm đầu tiên bạn không thể bỏ qua là Xanthos, thành phố trung tâm văn hóa và thương mại cho người Lycia cổ xưa và trong tiến trình lịch sử qua các cuộc chinh phạt, thành phố này cũng ở thành trung tâm kinh tế, văn hóa của cả người La Mã, Ba Tư, Hy Lạp.
Là trung tâm của Lycia cổ đại, Xanthos có đầy các cổ vật lớn, nó sớm trở thành “thánh địa” cho các sinh viên nghiên cứu về nền văn minh Anatilian từ đầu thế kỷ 19 tìm hiểu, nghiên cứu.
Các nhiều món đồ tạo tác quan trọng đã được tìm thấy tại Xanthos. Ở đây còn khai quật được 2 ngôi mộ, đài tưởng niệm Nereid, lăng mộ Payava, chúng đang được trưng bày trong Bảo tàng Anh ở London.
Trong khi đó khi du lịch Thổ Nhĩ Kỳ, đến Lycia, bạn sẽ tận mắt nhìn thấy các Harpy Tomb vẫn nằm trong đống đổ nát của thành phố cổ xưa.
Letoon 1 trung tâm quan trọng vào thời Hy Lạp
Tại đây còn có 1 khu bảo tồn của Leto – Letoon nằm ở vùng ngoại ô phía tây nam thành phố, nó vốn là 1 trung tâm quan trọng vào thời Hy Lạp, thờ phụng nữ thần Leto cùng 2 đứa con sinh đôi của nàng là 2 vị thần nổi tiếng Apollo và Artemis.
Các cuộc khai quật khảo cổ cùng nhiều cuộc điều tra cơ bản tại Xanthos đã thu nhận nhiều văn bản bằng tiếng Lycian và tiếng Hy Lạp, trong đó có cả các văn bản song ngữ rất hữu ích cho việc tìm hiểu về Lycia và người Lycia.
Các ngôi mộ cắt đá đặc biệt
Đi dạo xung quanh các di tích, bạn còn thấy các ngôi mộ cắt đá đặc biệt nằm trong hai bên vách đá rất độc đáo, khi ngắm nhìn kỹ bạn sẽ thấy các ngôi mộ được làm có nhiều điểm khác biệt.
Các nhà khảo cổ học chia chúng thành nhiều loại gồm “ngôi nhà đá”, “lăng trụ”, “nhà mộ tự do”. Bên cạnh đó, còn có các “Đền mồ mả” cũng xuất hiện tại di tích, chúng mang hơi hướng kiến trúc quốc tế, pha trộn nhiều nền văn hóa.
Những chi tiết của các tượng đài được cắt từ những tảng đá cực đẹp, khá giống với những công trình gỗ thường thấy. Trong các ngôi nhà, đền thờ Lycia, người đến Thổ Nhĩ Kỳ du lịch sẽ thấy các công trình có nhiều họa tiết được chạm trổ, khắc hoạ theo các tác phẩm văn học, thần thoại Hy Lạp cũng có họa tiết theo văn hóa phương Đông.
Bởi vì Lycia không thống nhất về mặt chính trị vào thời điểm đó nên các ngôi mộ với kiến trúc khác biệt đó như là một minh chứng quan trọng thể hiện chủ nghĩa cá nhân địa phương, bản sắc khu vực, văn hóa đa dạng của người dân.
Công trình pháo đài cột được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ V trước công nguyên, nằm hướng ra nhà hát La Mã ở thành phố Xanthos cũng là một công trình tuyệt đẹp mà bạn nên khám phá khi đến đây.
Ngoài các công trình thì bạn cũng có thể tìm thấy vài dấu hiệu về tiền kim loại, các nhà lãnh đạo Lycia đã bắt đầu sản xuất tiền kim loại với kỹ thuật cực tốt, theo kỹ thuật truyền thống thủ công của Hy Lạp.
Đến tham quan di chi khảo cổ Lycia ở Thổ Nhĩ Kỳ, bạn cũng không lo lạc đường vì có rất nhiều bản chỉ đường, bạn có thể đến du lịch vào khoảng tháng 3 – tháng 6 hay khoảng tháng 9 -tháng 11, nơi đây luôn chào đón các du khách, còn chờ gì mà không đặt vé đi du ngoạn ngay nhỉ.
