Là một tuyến đường hàng hải, Bosporus đặc biệt kết nối Biển Đen với Biển Marmara và sau đó với biển Aegean và Địa Trung Hải thông qua Dardanelles. Nó cũng kết nối các vùng biển khác nhau dọc theo Đông Địa Trung Hải, Balkan, Cận Đông và Tây Á-Âu. Do đó, Bosporus cho phép kết nối hàng hải từ Biển Đen đến tận Địa Trung Hải và Đại Tây Dương qua Gibraltar, và đến Ấn Độ Dương qua Kênh đào Suez, khiến nó trở thành một tuyến đường thủy quốc tế quan trọng, đặc biệt đối với việc vận chuyển hàng hóa đến từ Nga.
Nguyên nhân chính xác và ngày hình thành của Bosporus vẫn là một chủ đề tranh luận giữa các nhà địa chất. Một giả thuyết gần đây, được đặt tên là giả thuyết lũ lụt Biển Đen, được đưa ra bởi một nghiên cứu cùng tên vào năm 1997 bởi hai nhà khoa học từ Đại học Columbia, cho rằng Bosporus bị ngập vào khoảng năm 5600 TCN (được sửa đổi thành 6800 TCN năm 2003) khi mực nước biển dâng cao. Vùng biển của Biển Địa Trung Hải và Biển Marmara đã phá vỡ Biển Đen, vào thời điểm đó, theo giả thuyết, là một vùng nước ngọt trũng thấp.
Các giới hạn của Bosporus được xác định là đường nối các ngọn hải đăng Rumeli Feneri và Anadolu Feneri ở phía bắc, và giữa Ahırkapı Feneri và Kadıköy İnciburnu Feneri ở phía nam (“Fener” là ngọn hải đăng trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ). Giữa các giới hạn này, eo biển dài 31 km (17 nmi), với chiều rộng 3.329 m (1.798 nmi) ở lối vào phía bắc và 2.826 m (1.526 nmi) ở lối vào phía nam. Chiều rộng tối đa của nó là 3.420 m (1,85 nmi) giữa Umuryeri và Cảng Büyükdere, và chiều rộng tối thiểu của nó là 700 m (0,38 nmi) giữa Kandilli Point và Aşiyan.
Độ sâu của Bosporus thay đổi từ 13 đến 110 m (43 đến 361 ft) ở giữa dòng với mức trung bình là 65 m (213 ft). Điểm sâu nhất nằm giữa Kandilli và Bebek, ở độ cao 110 m (360 ft). Các vị trí nông nhất là ngoài khơi Kadıköy İnciburnu ở độ sâu 18 m (59 ft) và ngoài khơi Điểm Aşiyan ở độ sâu 13 m (43 ft).
Bờ biển Bosporus từng có những làng chài nhỏ mọc lên từ thời Byzantine nhưng thực sự trở thành của riêng họ vào thế kỷ 19. Cho đến đầu thế kỷ 20, hầu hết chỉ có thể tiếp cận bằng thuyền dọc theo Bosporus vì không có đường ven biển. Ngày nay, các ngôi làng không khác gì vùng ngoại ô của Istanbul nhưng nhiều người vẫn giữ ký ức về tình trạng làng ban đầu của họ trong từ ‘-köy (làng’ theo tên của họ. Ví dụ: Ortaköy, Yeniköy, Arnavutköy, Çengelköy và Vaniköy. Bản sắc gắn liền với nông nghiệp: Ví dụ, Arnavutköy gắn liền với việc trồng dâu tây trong khi Çengelköy nổi tiếng với dưa chuột ngọt.
Tầm quan trọng chiến lược của Bosporus có từ hàng thiên niên kỷ trước. Vào thế kỷ thứ 5 trước Công nguyên, thành bang Athens của Hy Lạp, nơi phụ thuộc vào việc nhập khẩu ngũ cốc từ các cảng Scythia ở Biển Đen, đã duy trì các liên minh quan trọng với các thành phố kiểm soát các eo biển, chẳng hạn như thuộc địa Byzantium của Megaria.
Trong nỗ lực khuất phục những kỵ binh Scythia lang thang khắp phía bắc Biển Đen, Vua Ba Tư Darius I Đại đế (r. 522 TCN – 486 TCN) đã vượt qua Bosporus, sau đó hành quân về phía sông Danube. Quân đội của ông đã vượt qua Bosporus bằng một cây cầu khổng lồ được làm bằng các con thuyền nối liền nhau. Cây cầu này về cơ bản đã kết nối mũi địa lý xa nhất của châu Á với châu Âu, bao gồm ít nhất khoảng 1.000 mét mở. Nhiều năm sau, Xerxes I sẽ xây dựng một cây cầu thuyền tương tự bắc qua eo biển Dardanelles (Hellespont) (480 TCN), trong cuộc xâm lược Hy Lạp của ông ta.
Ngay nay kênh Bosphorus được Thổ Nhĩ Kỳ quản lý theo Công ước Montreux về Chế độ eo biển Thổ Nhĩ Kỳ ngày 20 tháng 7 năm 1936. Được coi là một tuyến hàng hải tự do của thế giới, Thổ Nhĩ Kỳ có quyền giới hạn tàu bè qua kênh trong những trường hợp cụ thể dựa trên quy chế của công ước Montreux cho phép.
Hai bên kênh Bosphorus có khoảng 17 triệu người sinh sống, Istanbul thuộc một trong những thành phố đông dân bậc nhất thế giới. Nhờ có kênh Bosphorus và Biển Đen, Biển Marmara tạo cho Istanbul có một nền khí hậu mát mẻ quanh năm và một lượng không khí biển trong lành. Người dân Istanbul thích đi dạo bên bờ kênh Istanbul để có thể ngắm Châu Âu- Châu Á mỗi khi công việc làm họ bị căng thẳng và mệt mỏi. Bên bờ kênh là những tòa với khung cảnh đẹp của sông núi, bất động sản ở đây thuộc phân khúc đắt tiền của Istanbul. Bosphorus nhộn nhịp tàu bè quanh năm mọi người đi làm bằng phà qua kênh và tàu du lịch, những con tàu từ Biển Đen đầy ắp hàng hóa chạy qua kênh hàng ngày.
